(جهت انتخاب راحت تر از فیلترها استفاده نمایید)
یکی از پر کاربرد ترین ابزارهای صنعت قلاویز می باشد، قلاویز ابزاری است که با تراشیدن قطعه باعث ایجاد رزوه داخلی می شود. این ابزار دارای چند ردیف دندانه است که وظیفه براده برداری و دنده زنی را به عهده دارند. قلاویز را در دو دسته دستی و ماشینی تقسیم می کنند، چرا که در قلاویز های دستی با نیروی دست، عملیات رزوه زنی انجام می شود؛ اما در قلاویز های ماشینی نیروی محرکه آن ماشین است.
قلاویز ها در انواع مدل متریک، اینچی، راست گرد و چپ گرد تولید می شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند و با توجه نوع کار انتخاب می شود. اگر قصد خرید قلاویز را دارید در ادامه با برسی تخصصی و راهنمای خرید در ابزار ماتریس همراه باشید.
قلاویز ها در استاندارد های مشخص (ISO) تولید می شوند. این استاندارد ها قطر ، زاویه دنده ، گام ، دنباله و ظرفیت تحمل قلاویز را شامل می شود.
انواع قلاویز | قلاویز دستی | قلاویز ماشینی | کاربرد |
M = متریک | √ | √ |
متریک گام استاندارد (درشت ) این استاندارد یک سیستم اروپایی است که بیشترین استفاده را دارد. |
MF = متریک دنده ریز | √ | √ | قلاویز های متریک دنده ریز گام ریزتری نسبت به متریک دارند. |
BSW = استاندارد انگلیسی | √ | × | این استاندارد بر اساس سیستم اندازه گیری انگلیسی بوده و بر حسب اینچ بیان می شود. |
UNC = استاندارد اینچ امریکایی | √ | √ | استاندارد آمریکایی قلاویز است که برحسب اینچ بیان می شود و به اصطلاح به آن قلاویز کامپیوتری نیز می گویند. |
UNF = دنده ریز اینچی | √ | √ | این استاندارد معادل دنده ریز اما بر حسب اینچ بوده و از گام متفاوتی با UNC برخوردار است. |
G = لوله | √ | √ | این استاندارد به نام قلاویز لوله معروف بوده و بر حسب اینچ بیان می شود. |
PG = لوله فولاد امریکایی | √ | √ | کم کاربرد ترین نوع قلاویز است که به استاندارد لوله فولاد امریکایی معروف است. |
همان طور که اسم آن پیداست روزه کاری با این قلاویز ها با دست انجام می پذیرد و به همین منظور انتهای قلاویز به آچاری بسته می شود که به آن دسته قلاویز نیز می گویند.
مزیت قلاویز های تک مرحله ای سرعت کار است اما باید برای براده برداری نیروی بسیار زیادی به قلاویز وارد کرد که در این حالت احتمال شکسته شدن قلاویز بیشتر است.
مزیت قلاویز های دو یا سه مرحله ای سحولت کار با آن است و اگر مرحله ی اول قلاویز کاری کج زده شود در مرحله ی دوم و سوم می توان آن را اصلاح کرد.
قلاویزهای ماشینی تماما تک مرحله ای هستند و فرآیند رزوه کاری آنها در یک مرحله رخ می دهد و اینکه شما کدام نوع قلاویز رو انتخاب کنید!
در درجه اول زمان مهم ترین نکته ای است که باید به آن توجه کنید و در وحله بعد تجهیزات شما حائز اهمیت است.
انتخاب اینکه از چه نوع قلاویزی استفاده کنید به عوامل زیادی از جمله زمان و تعداد بستگی دارد . به عنوان مثال اگر بخواهید تعداد زیادی قطعه را قلاویز کنید استفاده از قلاویز ماشینی منطقی تر است.
انواع قلاویز | قلاویز دستی | قلاویز ماشینی |
قلاویز تکی ( تک مرحله ای ) | √ | √ |
قلاویز دو مرحله ای | √ | × |
قلاویز سه مرحله ای | √ |
× |
برای انتخاب قلاویز می بایست به جهت پیچ یا قطعه مورد نظر توجه کرد . قلاویزها در دو نوع چپ و راست وجود دارند، پیچ ها هم به همین شکل. قلاویز و پیچ متناظر باید هم جهت انتخاب شوند . یعنی اگر دندانه های پیچ در جهت عقربه های ساعت بسته می شوند ( راست ) ، قلاویز متناظر با آن راست خواهد بود.
نکته : اغلب اوقات پیچ ها به سمت راست بسته می شوند ( ساعت گرد ) . به همین دلیل بیشتر قلاویز ها راست هستند .
از قلاویز چپ معمولا هنگامی استفاده می شود که پیچ متناظر با آن در شرایط تحت فشار باید کار کند. به طور مثال برای بستن صفحه دیسک های سنگ زنی و تیغه ارد گرد از این نوع پیچ ها استفاده می شود. یا برای بستن اتصال شیلنگ به پمپ بنزین ( در اینجا به منظور ایمنی بیشتر ).در چنین مواردی از قلاویز چپ گرد ( خلاف جهت عقربه های ساعت ) استفاده می شود.فرم نوک قلاویز :
انتهای نوک قلاویز می تواند تیز یا تخت باشد . اینکه کدام یک از آنها برای کار شما مناسب است به نوع سوراخ مورد نظر بستگی دارد.
سوراخ با انتهای باز به معنای سوراخی است که از کل قطعه عبور می کند. سوراخ با انتهای بسته یا سوراخ کور در عمق مشخصی از قطعه به پایان می رسد . بنابراین در قلاویزکاری در سوراخ کور ، تراشه های ایجاد شده باید از بالای سوراخ خارج شوند.
این مسئله در مورد قلاویز های ماشینی مارپیچ ، به وسیله شیارهای مارپیچی که در خلاف جهت گردش هستند ، انجام می شود. قلاویز های نوک تیز برای سوراخ های کور مناسب نیستند به همین دلیل باید از قلاویز های سر تخت برای قلاویزکاری سوراخ کور استفاده کرد.
در مورد سوراخ های کور بسیار ریز، استثناعا از قلاویز نوک تیز استفاده می شود.در عمل برای قراردادن قلاویز به صورت دقیق روی مرکز سوراخ در قلاویز های با قطر بیشتر ( قطر بالای 6 یا 8 ) از یک سوراخ کوچک ، که در انتهای دنباله قرار داده شده استفاده می کنند. اما در قلاویز های سایز ریز این سوراخ تنظیم وجود ندارد . بنابراین در سایز های کوچک از نوک تیز قلاویز برای تنظیم محل قرار گیری (مرکز سوراخ) استفاده می شود.
نکته : قلاویز های سر تخت را می توان برای هر دو نوع سوراخ استفاده کرد.
شکل نوک قلاویز | سوراخ با انتهای باز | سوراخ با انتهای بسته ( سوراخ کور) |
تخت | √ | √ |
تیز | √ | × |
احتمالا اکنون از خود می پرسید که چرا باید از قلاویز ماشینی استفاده کرد به خصوص برای سوراخ های با انتهای باز.
قلاویز های ماشینی می توانند تعداد دنده بیشتری در قسمت نزدیک به نوک (تیغه) قلاویز داشته باشند. به همین دلیل اگر نوک قلاویز از انتهای سوراخ اندکی هم خارج شود تمام سوراخ به طور کامل و یکنواخت قلاویز می شود.
در مورد سوراخ های کور چون نوک قلاویز به انتهای سوراخ برخورد می کند قلاویزکاری و ایجاد دندانه دقیقا تا انتها صورت نمی گیرد.
در بخش بعد مزایای دنده های بیشتر در تیغه را توضیح خواهیم داد.
حد فاصل قسمت شروع دنده ها تا جایی که قلاویز به قطر اصلی می رسد را تیغه قلاویز می گویند (مطابق شکل). نوع و شکل دنده بر روی نیروی مورد نیاز (گشتاور) و همچنین طول عمر قلاویز تاثیرگزار است . به علاوه دنده ها در حالت قلاویز کاری نیز موثرند.
هر چه تعداد دنده ها بیشتر باشد به میزان نیروی کمتری برای قلاویزکاری نیاز است .تیغه در قلاویز های دستی و ماشینی می تواند قسمتی برای برش داشته باشد که به وسیله آن می تواند انتهای قطعه را برش داده و از سوراخ به درستی خارج شود.
فرم ها در قلاویز بر اساس تعداد دنده ها در قسمت تیغه تعریف شده است.به شکل زیر توجه کنید.
سه فرم معمول در قلاویز ها B,C و D هستند که در جدول زیر توضیح داده شده اند.
فرم | تعداد دنده ها در تیغه | کاربرد |
B | چهار تا پنج دنده به همراه برش دهنده | مناسب برای سوراخ های با انتهای باز ، فلزات سخت و قلاویز کاری سوراخ های بلند و متوسط |
C | دو تا سه دنده | مناسب برای سوراخ های باز و کور با طول کوتاه |
D | چهار تا شش دنده | مناسب برای سوراخ های باز ( به ندرت استفاده می شود ) |
مشخصات قلاویز توسط دنده های آن تعریف می شود.
قلاویز دستی سه مرحله ای از سه قلاویز اول رو ، وسط رو (یا دوم رو ) و آخر رو تشکیل شده است.شکل دنده ها در این سه قلاویز متفاوت است.شکل دنده قلاویز های اول رو و وسط رو ناقص و در قلاویز آخر رو به صورت کامل است.
این قلاویز ها در سه مرحله به کار گرفته می شوند.این مسئله باعث می شود که حتی متریال های سخت و با قطر زیاد را بتوان با دست قلاویز کرد.
در واقع در این حالت در مقایسه با قلاویز های تکی (یک مرحله ای ) نیروی مورد نیاز بسیار کاهش می یابد.
علاوه بر نیرو ، سه مرحله ای بودن احتمال شکستگی در قلاویز را کاهش می دهد ، نمودار پایین درصد ایجاد شیار در هر یک از مراحل قلاویز کاری دستی را نشان می دهد.
زاویه دنده ، با اندازه گیری زاویه بین رو ضلع متصل در دودنده متوالی مشخص می شود.
زاویه و گام برای انتخاب قلاویز تعیین کننده است. معمول ترین زاویه 60 درجه است که با استاندارد ISO نیز هماهنگ است . در استاندارد های انگلیسی و امریکایی زاویه 55 درجه نیز وجود دارد . همچنین در بعضی از قلاویز های خاص زاویه 80 درجه نیز دیده می شود.
گام میزان فاصله ای است که در یک دور چرخش طی می شود یعنی فاصله نو تا نوک دو دنده متوالی.
شیار به عنوان یک کانال برای انتقال تراشه ها عمل می کند دو نوع شیار وجود دارد: ساده و مارپیچ.
از شیار مستقیم برای سوراخ های انتهاباز استفاده می شود زیرا تراشه ها خرد شده و از سوراخ می افتد و خارج می شود.
برای سوراخ های کور استفاده از شیار های مارپیچ توصیه می شود زیرا تراشه ها در خلاف جهت برش از سوراخ خارج می شوند.
قلاویز های دستی معمولا به صورت شیار مستقیم تولید می شوند اما در قلاویز های ماشینی هر دو نوع شیار رایج است.
شیار مارپیچ مشکل تراشه را حل می کند به خصوص برای سرعت های بالا در قلاویز ماشینی بسیار مناسب است.
دنباله در قلاویز در حالت کلی دارد : دنباله مستقیم و دنباله تقویت شده (مثلا قلاویز 8 پشت 10 )
دنباله مستقیم قطری برابر با هسته قلاویز دارد بنابراین همیشه از سوراخ کوچک تر است.( مناسب برای سوراخ باز)
در عوض قطر در دنباله تقویت شده قطر دنباله به سمت انتهای قلاویز افزایش می یابد.از دنباله تقویت شده برای قلاویز کاری قطعه با سختی بیشتر استفاده می شود.
دنباله تقویت شده بیشتر در مدل های قلاویز ماشینی دیده می شود.
در انتهای دنباله یک مربع در تمام قلاویز ها وجود دارد که برای بستن دنباله مستقیم قلاویز در دسته قلاویز ( در قلاویز دستی ) و یا نگهدارنده قلاویز ( قلاویز ماشینی ) به کار می رود .
وقتی بخواهیم قلاویز را به درستی انتخاب کنیم باید سوالات زیر جواب دهیم.
- برای زمان کم باید از یک قلاویز تکی ( تک مرحله ای ) استفاده کنید.
- وقتی تعداد قطعه ها برای قلاویز کاری زیاد باشد قلاویز ماشینی انتخاب بهتری است.
- به پیچی که قرار است در پایان کار بسته شود دقت کنید . جهت قلاویز و پیچ باید یکسان باشد.
- این قسمتی است که شما تصمیم می گیرید به چند دنده نیاز دارید و تراشه ها از کدام طرف باید خارج شوند.
- برای قلاویز کاری قطعات با سختی بیشتر ، طول تیغه قلاویز اهمیت دارد و هر چقدر طول تیغه بلند تر باشد نیروی کمتری به قلاویز وارد می شود. همچنین جنس فولاد قلاویز در اینجا اهمیت بیشتری پیدا می کند . قلاویز های ساخته شده از جنس فولاد تند برش با ترکیب کبالت (HSS-Co5) می تواندد برای کار بر روی قطعاتی مانند فولاد ضد زنگ و یا برنز مناسب است.
ابتدا برای رزوه کردن یک سوراخ باید قلاویز مناسب رو انتخاب کرد ، در زیر شش ویژگی را بررسی کرده و تاثیر آنها در انتخاب قلاویز مناسب را برای شما توضیح داده ایم.
همانطور که در بالا گفته شد ابتدا به چپ گرد بودن یا راست گرد بودن رزوه و قلاویز خود توجه نمایید تا اولین قدم را برای انتخاب درست قلاویز برداشته باشید.
نوع قلاویز و گام آن در استاندارد های ISO تعریف شده اند : زاویه دندانه ، قطر قلاویز ، گام قلاویز
در جدول زیر مروری کلی بر استاندارد های قلاویز را برای شما آورده ایم
نوک قلاویز می تواند نوک تیز نوک صاف داشته باشد ، و اینکه کدام یک برای انتخاب قلاویز کاری قطعه مناسب تر است بستگی به انتهای سوراخی که قرار است قلاویز شود دارد که انتهای آن باز است یا بسته.
در سوراخ هایی که انتهای آن باز است براده ها از انتهای آن عبور می کنند.
اما در سوراخ های کور که انتهای سوراخ به یک عمق مشخص ختم می شود ، بهتر است که از قلاویز های مارپیچ استفاده شود تا براده ها به سمت بیرون هدایت شوند.
در تصویر زیر مشاهده می کنید که با قلاویزی که نوک آن تیز باشد به صورت کامل نمی توان سوراخ را رزوه کرد ، بنابراین بهتر است از قلاویز نوک صاف استفاده کرد.
در سوراخ هایی که انتهای آنها باز است حتی اگر قلاویز مورد استفاده دارای دندانه های کمی هم باشد مشکلی ایجاد نمی کند و سوراخ را می توان تماما رزوه کرد.
اما در سوراخ هایی که انتهای آن کور است سر قلاویز به انتهای سوراخ برخورد می کند و رزوه در انتهای سوراخ کامل نمی شود.
شروع برش رزوه با نوک قلاویز و درگیر شدن چند رزوه ی ابتدایی قلاویز که حالت مخروطی شکل دارد انجام می گیرد ، و مرکزیت قلاویز و سوراخ در این مرحله انجام می شود که اگر قلاویز کج باشد باعت شکسته شدن آن می شود.
هر چقدر تعداد گام های قلاویز بیشتر و گام آن کوچکتر باشد فشار بر روی قلاویز کمتر خواهد بود.
میزان مخروط بودن و گام قلاویز تعداد دندانه های ابتدایی درگیر شونده قلاویز را مشخص می کند.
قلاویز های سه مرحله ای در مرحله اول و دوم که حالت مخروطی شکل دارند روزه های کامل و مشخصی ندارند و در مرحله آخر قلاویز کاری است که رزوه آن کاملا مشخص می شود.
اما گام های قلاویز رو در هر سه مرحله ی قلاویز می شود اندازه گیری کرد.
رزوه در سه مرحله به وجود می آید ، این به این معناست که موادی که دارای سختی بسیار زیادی هستند هم می توان با دست به راحتی قلاویز کاری کرد ، و بر خلاف قلاویز های تک مرحله ای فشار و نیروی وارد بر قلاویز بسیار کاهش پیدا می کند.
و البته نیروی وارد شده بر قلاویز های تک مرحله با دستگاه وارد می شود که زمان استفاده از دو مرحله ای بیشتر کم می شود.
و البته کار با قلاویز های سه مرحله ای از سایش بیشتر قلاویز که یکی از اصلی ترین علت ها در شکسته شدن قلاویز هستند جلوگیری می کند.
تعیین کننده نوع رزوه ، گام و زاویه ی آن است.
رایج ترین زاویه برای قلاویز های M و MF ، ISO متریک 60 درجه است.
و همچنین نوع قلاویز های Withworth را با زاویه 55 درجه و قلاویز های لوله را با 80 درجه تولید می کنند.
فاصله بین هر دو دنده متوالی را گام می گویند ، در اصل گام قلاویز فاصله ی محوری تحت پوشش یک دور چرخش به دور قلاویز است که برحسب میلی متر یا تعداد دندانه در یک اینچ شمارش می شود.
شیاری که به موازات طول قلاویز ما بین رزوه های آن وجود دارد برای جمع آوری براده ها است ، دو نوع شیار وجود دارد ، مستقیم و مارپیچ.
برای سوراخ هایی که انتهای آن باز است از قلاویز های مستقیم استفاده می شود زیرا براده ها خرد می شوند و از انتهای سوارخ خارج می شوند ، اما در مورد سوراخ هایی که انتهای آن بسته است بهتر از قلاویز های مارپیچ استفاده شود که براده ها بر خلاف چرخش قلاویز از ابتدای سوراخ خارج می شود.
این مورد شامل قلاویز های دستی نمی شود و قلاویز های دستی تماما مستقیم هستند.
دو نوع ساقه قلاویز وجود دارد ، ساقه باریک و ساقه تقویت شده.
قلاویز هایی با ساقه باریک همیشه از هسته اصلی قلاویز یعنی قطر خود رزوه قلاویز کوچکتر هستند ، این به این دلیل است که قلاویز بتواند عمق بیشتری را رزوه کند.
و در مقابل ساقه های تقویت شده برای رزوه کردن قطعات سخت تر استفاده می شود که قلاویز مقاومت و محوریت بیشتری خواهد داشت و معمولا در قلاویز های ماشینی استفاده می شود ، البته یکی از معایب این این نوع قلاویز این است که سوراخ هایی با عمق زیاد را نمی توان رزوه کرد.
در انتهای قلاویزها یک چهار ظلعی برای بستن آن وجود دارد.
حلقه های رنگی بر روی ساقه قلاویز برای شناسایی متریال ساخت قلاویز نشانه گذاری شده است ، برای مثال : حلقه آبی رنگ برای فولاد تیزبر HSS و حلقه ی سبز رنگ برای فولاد تیزبر HSSE Co5 با محتوای 5 در فلز کبالت است و حلقه ی قرمز رنگ برای فولاد تیزبر HSSE Co5 با محتوای 5 درصد فلز کبالت و روکش TiAlN است ، علاوه بر این قلاویز ها با روکش های مختلفی از جمله روکش های TiN، TiAlN و TiCN ارائه داده می شود.
نوع و اندازه قلاویز در قیمت آن تاثیر بسیار زیادی دارد. به همین دلیل بهتر است قبل از هر کاری با توجه به کاربرد، نوع موردنیاز خود را دقیقا مشخص کنید. علاوه بر این جنس و کیفیت آنها، طول و دندانه ها از عوامل موثر بر قیمت قلاویز ها هستند. علاوه بر این خرید از برندهای ایرانی معمولا هزینه کمتری را برای شما خواهد داشت. چراکه به دلیل شرایط تحریم و سختی واردات، قیمت برندهای خارجی معمولا بالاتر است. خوشبختانه برندهای ایرانی اکنون به کیفیت بسیار خوبی رسیدهاند و شما میتوانید با خیال راحت به آنها اطمینان کنید. اما همچنان برند های برتر برای خرید قلاویز برندهایی چون فرا، وای جی، هانگدا، گورینگ و ... میباشند.
فروشگاه ابزار ماتریس مرجع تخصصی خرید قلاویز و بزرگترین مرکز خرید انواع ابزار تراشکاری و ابزارهای صنعتی و تخصصی میباشد. برای یافتن محصول مورد نظرتان از باکس جستجو استفاده نمایید.
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به فروشگاه اینترنتی ماتریس می باشد.