کولیس یک ابزار مهندسی است که برای اندازه گیری قطر و طول داخلی، قطر و طول خارجی و عمق به طور دقیق استفاده می شود . کولیس در علوم مهندسی و پزشکی کاربرد دارد و به همین علت عموما از جنس فولاد ضد زنگ ساخته می شود تا ضمن داشتن استحکام مناسب، توانایی بکارگیری در شرایط مختلف آب و هوایی را داشته باشند.
دقت اندازه گیری کولیس های مدرن به صدم میلیمتر (mm 0.01) یا ده هزارم اینچ (0.0005in) می رسد و برای دستیابی به دقت بالاتر می توان از میکرو متر استفاده کرد. طول قابل اندازه گیری با کولیس نهایتا 1 متر است. کولیس ها دارای مدل های طول 15،20،30،50،60 و 100 سانتیمتری هستند.
کولیس معمولی یا ساده یکی از پرکاربرد ترین انواع کولیس است ، و بستگی به شرایط و محیط استفاده میتواند قابل اعتماد تر از انواع دیگر کولیس باشد.
کولیس معمولی دارای یک خط کش ثابت که بر حسب سانتیمتر و میلیمتر و اینچ درجه بنده شده و یک قسمت متحرک (به نام ورنیه) دارد . این ابزار دو خط کش مختلف با مقیاس اصلی و مقیاس ورنیه دارد. مقیاس اصلی در بالا و مقیاس ورنیه در پایین محور ابزار و به حالت کشویی است. واحد مقیاس اصلی بر حسب یک میلی متر است.
عدد صفر در مقیاس ورنیه، شماره ی میلی مترها را برای اندازه گیری ها مشخص می کند. اگر نشانگر صفر دقیقا روی یک خط نشانگر میلی متر بیافتد، اندازه گیری بر حسب میلی متر راحت است. اینجاست که مقیاس ورنیه وارد عمل می شود. مقیاس از 0 تا 10 و گاهی نیز با نشانگرهای کوچک تری جابه جا می شود. نشانگرهای اصلی در مقیاس ورنیه یک دهم میلی متر را نشان می دهند.
اگر نشانگر صفر روی نشانگرهای مقیاس اصلی نیفتد، یکی دیگر از نشانگرهای بین 10-0 در مقیاس ورنیه با مقیاس اصلی مطابقت پیدا می کنند. این روش اندازه گیری دقیق و کسری جسم را امکان پذیر می کند. بعضی از کولیس های ورنیه اندازه گیری های دقیق تری برحسب 0.02 میلی متر ارائه می دهند و حاوی نشانگرهای اضافی در مقیاس ورنیه هستند.
برای اندازه گیری ابعاد خارجی جسم، ابتدا فک های اصلی کولیس را در دو طرف جسم قرار داده و دهانه کولیس را ببندید، به طوری که فک ها به دو سر جسم تماس داشته باشد.
توجه داشته باشید که اندازه گیری قطر داخلی نسبت به قطر خارجی کمی دشوار است. برای اندازه گیری قطر داخلی اجسام، فک های بالا را از هم باز نمایید و جسم را میان آن ها قرار دهید به طوری که فک ها با دو سر جسم تماس پیدا کند. کولیس نسبت به جسم باید در حالت عمودی قرار گیرد.
برای اندازه گیری عمق، ابتدا دهانه کولیس را تا حدی که زبانه آن بیرون باشد، باز کنید. سپس زبانه کولیس را تا لبه انتهایی جسم فرو ببرید و دهانه کولیس راببندید به طوری که لبه انتهایی رو لبه عمقی قرار گیرد.
اندازه گیری گام با کولیس در مواردی که قسمتی از شیء بالاتر بوده و کولیس را می توان به آن تکیه داد، مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش برای اینکه فک ها به سطح جسم برخورد کند ابتدا دهانه کولیس را باز نموده و بالای کولیس را به برآمدگی تکیه می دهیم.
نحوه خواندن اندازه نیز به دقت کولیس شما بستگی دارد. در کولیس های ساده یا ورنیه به دقت خط کش مدرج و تعداد تقسیمات ورنیه روی بدنه متحرک آن بستگی دارد. در نوع میلی متری آن خط کش مدرج 1 میلی متر و تعداد تقسیمات بر روی بدنه متحرک 10، 20 و 50 قسمت می باشد که به ترتیب 0.1، 0.05 و 0.02 میلی متر می باشد. متداول ترین نوع کولیس ها ساده با دقت 0.02 هستند.
اگر صفر ورنیه دقیقاً با صفر مقیاس اصلی منطبق نباشد، آن گاه کولیس دارای خطا است.
فروشگاه ابزار ماتریس مرجع تخصصی خرید کولیس و ابزارهای اندازه گیری و همچنین بزرگترین مرکز خرید ابزارهای صنعتی و تخصصی میباشد. برای یافتن محصول مورد نظرتان از باکس جستجو استفاده نمایید.